مصطفی کمال آتاتورک در اثراقدامات تدریجی و آشکار توانسته بود به عمر امپراطوری عثمانی پایان دهد و کشور کوچک ترکیه را بنیان نهد ، برآن شد تا کشور ترکیه را در مسیر نوسازی قرار دهد

مصطفی کمال آتاتورک در اثراقدامات تدریجی و آشکار توانسته بود به عمر امپراطوری عثمانی پایان دهد و کشور کوچک ترکیه را بنیان نهد ، برآن شد تا کشور ترکیه را در مسیر نوسازی قرار دهد ؛ نوسازی که مصطفی کمال خواستار آن بود ، در واقع غربی سازی بود و در این راستا می بایست تمام سنتها از بین می رفت . وی برای رسیدن به این هدف، مبارزه گسترده با مذهب و نیروهایی مذهبی انجام داد و اسلام رسمی را بطور کامل از جامعه ترکیه پاک کرد . در کنار اقدامات مصطفی کمال ؛ وابستگی ون سنی به دولت و عدم استقلال ی و مالی این زمینه را برای مصطفی کمال فراهم آورد تا بتواند با ترکیب ت پنهان و آشکار ترکیه را به یک کشور سکولار تبدیل کند .

از طرف دیگر در ایران نیز رضاشاه به زعم خود برآن شد تا جامعه ایران را همانند ترکیه بسوی تمدن و نوسازی هدایت کند . در راستای چنین اقدامی طبیعی بود که از طرف ون که به عنوان ترویج دهندگان دین در جامعه محسوب می شدند ،در مقابل چنین اقدامی مقاومت صورت گیرد ، استقلال ی، اقتصادی به ون این کمک را می کرد تا در مقابل تهای نوسازی رضاشاه که توأم با دین زدایی بود مقاومت کنند .

استقلال یکی از بزرگترین امتیازات ت شیعه درمقایسه با ت سنی است .چه در دوره صفویه، چه در دوره هایی افشاریه و زندیه و قاجاریه و چه در دوره پهلوی، ت اگر چه متفاوت اندیشیدند ولی هیچ گاه زیر بار زور و دستور و ابلاغیه و فرمان شاهی نرفت. نتنها این وضعیت و آرمان را حفظ کرد بلکه در شرایط مقتضی با قدرت ظالمانه مبارزه کرد و برای ایجاد فضایی مساعد تر برای دینداری و دین مداری ، با حاکمان در افتاد و نهایتاً کوشید تا نظامی اسلامی برمبنای دین و مردم تأسیس کند . از دوره های بسیار سخت و طاقت- فرسا برای ت ، دوره حکومت بیست ساله رضاخان بود . در این دوره ت با شدیدترین برخوردها وعمیق ترین موانع مواجه شد . رضاخان که سودای ترقی و پیشرفت ایران به مانند کشورهای اروپایی را درسر داشت ، سعی می کرد مهمترین موانع را که به زعم او مذهب و ت بود ، از میان بردارد . او علاوه بر مقابله های خشن و زورمندانه با ت ، بر آن بود تا تمام نمادهای مذهبی را از جامعه حذف کند . رضاشاه برای از بین بردن مذهب و نیروهایی مذهبی از تمام امکانات استفاده می کرد تا هرچه زودتر به زعم خویش کشور را به دروازه های ترقی برساند .

در پژوهش حاضر با مطالعه اقدامات ضد دینی در ایران و ترکیه که نهایتاً جامعه را به سوی سکولاریسم هدایت می کرد ، آشنا خواهیم شد . و همچنین در این پژوهش ت های رضاشاه و آتاتورک را در مقابل مذهب و نیروهایی مذهبی بصورت مقایسه ای بررسی خواهیم کرد .

فهرست مطالب

چکیده.

فصل اول : کلیات

۱-۱) بیان مسأله

۲-۱) بررسی سوابق و ادبیات موضوع

۳-۱) اهداف پژوهش

۴-۱) اهمیت پژوهش

۵-۱) پرسش پژوهش

۱-۵-۱) پرسش اصلی

۲-۵-۱) پرسش های فرعی

۶-۱) فرضیه.

۷-۱) تعریف متغیرها و مفاهیم وعملیاتی

۸-۱) روش پژوهش

۹-۱) سازماندهی پژوهش

فصل دوم : دیدگاه های نظری

۱-۲) تعریف نوسازی

۱-۲-۲) نوسازی روانشناختی

۲-۲-۲) نوسازی اجتماعی

۳-۲-۲) نوسازی ی

۱-۳-۲) آگوست کنت (۱۷۹۸-۱۸۵۷).

۲-۳-۲) کارل مارکس (۱۸۱۸-۱۸۸۳).

۳-۳-۲) هربرت اسپنسر(۱۸۲۰-۱۹۰۳).

۴-۳-۲) امیل دورکیم(۱۸۵۸-۱۹۱۷).

۵-۳-۲) ماکس وبر (۱۸۶۴-۱۹۲۰).

۶-۳-۲) تالکوت پارسونز.

۱-۶-۳-۲) تیپ بندی جوامع از نظر پاسونز.

۷-۳-۲) نیل اسملسر.

۸-۳-۲) برینگتون مور.

جمع بندی

فصل سوم : ت های ضد مذهبی رضاشاه در ایران

۱-۳) کودکی رضاخان

۲-۳) دیدگاههای مختلف در مورد زمینه وقوع کودتای ۱۲۹۹٫

۴-۳) گفتمان فکری غرب و ورود آن به ایران

۱-۴-۳) زاده (۱۸۱۲-۱۸۷۸م|۱۲۲۸-۱۲۹۵ق).

۲-۴-۳) میرزا ملکم خان (۱۸۳۳-۱۹۰۹|۱۲۴۹-۱۳۲۶ق).

۳-۴-۳) عبدالرحیم طالبوف (۱۸۳۴-۱۹۱۱م|۱۲۵۰-۱۳۲۹ق).

۱-۴-۴-۳) طالبوف : دین و ت

جمع بندی

۱-۵-۳) رضاخان و مذهب

۲-۵-۳) ت ضد مذهبی رضاشاه.

۳-۵-۳) مقابله با ت

۴-۵-۳) مقابله با مذهب

۱-۶-۳) کشف حجاب

۲-۶-۳) قیام مسجد گوهرشاد.

۳-۶-۳) طرح متحدالشکل البسه.

۴-۶-۳) دانشکده معقول و منقول

۵-۶-۳) مؤسسه وعظ و خطابه.

۷-۶-۳) طرح اداره اوقاف

۸-۶-۳) تخریب مدارس علمی و مساجد و…

۹-۶-۳) تغییر ماههای قمری به ماههای شمسی و…

جمع بندی

فصل چهارم: ت های مصطفی کمال در مقابل مذهب و نیروهای مذهبی

۱-۴) زندگی نامه مصطفی کمال آتاتورک…

۱-۱-۴) نحوه به قدرت رسیدن آتاتورک…

۲-۴) اندیشه های تجددگرایی در ترکهای جوان

۱-۲-۴) ضیاء گوکالپ و ناسیونالیسم ترک…

۳-۴) مصطفی کمال و سلطنت

۴-۴) مصطفی کمال و خلافت

۱-۴-۴) تخریب مساجد و اماکن مذهبی

۲-۴-۴) مقابله با دراویشان

۳-۴-۴) دگرگونی پوشاک…

۴-۴-۴) دگرگونی حقوقی

جمع بندی

نتیجه گیری بخش دوم : مقایسه تهای ضد مذهبی در ایران و ترکیه.

وجوه تشابه.

پیشینه نوسازی

وجوه اختلاف:

تفاوت در شیوه عمل

تفاوت در ساختار ی دو کشور.

فصل پنجم : دین و سازمان ت در ایران

مذهب شیعه.

۱-۱-۵) رهبری شیعیان در دوران غیبت

۲-۱-۵) سازمان مذهبی شیعه.

۳-۱-۵) منابع مالی ون شیعه.

۴-۱-۵) تشکیلات حکومتی ون

۵-۱-۵) اصولیون و اخباریون

۱-۵-۱-۵) ویژگیهای مکتب اصول

فصل ششم: دین و سازمان ت در ترکیه.

۱-۶) مذهب رسمی

۲-۶) ادیان ،مذاهب و طریقتهای موجود در ترکیه.

۱-۲-۶) شیعیان

طریقت ها و داراویش…

۱-۳-۶) علویان

۲-۳-۶) بکتاشیه.

۳-۳-۶) طریقت نقشبندیه.

۴-۳-۶) طریقت نورجی ها

۵-۳-۶) سلیمانجی ها

۶-۳-۶) طریقت تیجانیه.

۷-۳-۶) طریقت مولویه.

۴-۶) اقلیتهای غیر مسلمان

۱-۴-۶) مسیحیان

جمع بندی

نتیجه گیری بخش سوم :

تفاوتهای دین و سازمان ت در ایران و ترکیه.

میزان همگرایی مذهبی

میزان مبارزه جویی

میزان استقلال ی و مالی

فصل هفتم : مقاومت در برابر تهای نوسازی در ایران

۱-۷) تأسیس جمهوری

۲-۷) آیة الله نائینی

۳-۷) آیةالله سید ابوالحسن اصفهانی

۴-۷) آیةالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی

۱-۴-۷)موضع آیةالله حائری در برابرمسایل ی واجتماعی کشور.

۵-۷) آیةالله شیخ محمد تقی بافقی

۶-۷) طرقت ها و دراویش…

جمع بندی

فصل هشتم : مقاومت در برابر ت های آتاتورک

۱-۸) مقاومت جدی صورت نگرفت

۲-۸) شورش شیخ سعید.

نتیجه گیری بخش چهارم :

مقایسه مقاومت در ایران و ترکیه در برابر ت های ضد مذهبی

توانای بسیج اجتماعی

منابع مآخذ.

منابع انگلیسی

منابع ترکی استانبولی